Άσθμα μετά από άσκηση

Το βρογχικό άσθμα είναι χρόνια φλεγμονή των βρόγχων. Χαρακτηρίζεται από αιφνίδιες παροξύνσεις με σοβαρά συμπτώματα αλλά και περιόδους ήπιας ή και καθόλου συμπτωματολογίας.

Οι φλεγμονώδεις αντιδράσεις στο άσθμα προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες ή/και συγκεκριμένες συνθήκες. Όταν το άτομο εκτεθεί σε έναν από αυτούς τους παράγοντες ή τις συνθήκες εμφανίζεται η φλεγμονή και αρχίζουν τα συμπτώματα.
Ο κατάλογος των πιθανών αιτίων που προκαλούν κρίση άσθματος είναι ευρύς και ποικίλλος.
Το κάθε άτομο μπορεί να έχει τους δικούς του παράγοντες που του προκαλούν μια κρίση άσθματος.
Αυτοί οι παράγοντες περιλαμβάνουν:
• Καπνό
• Ρύπανση ατμόσφαιρας
• Ατμοί
• Σκόνη
• Άλλα σωματίδια
• Αναπνευστικές λοιμώξεις , κυρίως ιογενείς
• Τρίχωμα ζώων
• Γύρη
• Ακραίες θερμοκρασίες
• Υγρασία
• Διάφορες συναισθηματικές καταστάσεις.

Η άσκηση αποτελεί συχνό παράγοντα πρόκλησης ασθματικού παροξυσμού. Η άσκηση μπορεί επίσης να προκαλέσει ασθματική κρίση σε άτομα τα οποία δεν παρουσιάζουν κρίσεις άσθματος μετά από έκθεση σε άλλους παράγοντες ή καταστάσεις όπως οι παραπάνω.
Τα άτομα με άσθμα μετά από άσκηση πιστεύεται ότι παρουσιάζουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε αλλαγές θερμοκρασίας και στην υγρασία.

Όταν κάποιος βρίσκεται σε ηρεμία, αναπνέει από τη μύτη πράγμα το οποίο προκαλεί θέρμανση και ύγρανση του εισπνεόμενου αέρα καθώς και καθαρισμό αυτού από διάφορα σωματίδια. Αντίθετα , όταν κάποιος ασκείται , αναπνέει από το στόμα με αποτέλεσμα ο αέρας που εισέρχεται στους πνεύμονες να είναι ψυχρός και ξηρός. Η διαφορά αυτή της θερμοκρασίας αλλά και η διαφορά στην ξηρότητα του αέρα μπορεί να πυροδοτήσει κρίση άσθματος. Από τη στιγμή που αρχίζει η ασθματική κρίση οι αεραγωγοί (βρόγχοι) συστέλλονται με αποτέλεσμα τον βρογχόσπασμο και εκκρίνουν μεγάλες ποσότητες βλέννας. Αυτή η στένωση των βρόγχων σε συνδυασμό με την αυξημένη ποσότητα βλέννας μπορεί να οδηγήσουν σε απόφραξη των αεραγωγών και αυτή με τη σειρά της να οδηγήσει σε όλο και μεγαλύτερη δυσκολία εισόδου αλλά και αποβολής του αέρα από τους πνεύμονες. Αν αυτή η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα οδηγεί σε παρατεταμένη στένωση των αεραγωγών.
Στο άσθμα μετά από άσκηση λοιπόν η αφορμή για την εμφάνιση της κρίσης είναι η ταχεία κίνηση του αέρα στους πνεύμονες πριν αυτός θερμανθεί και υγροποιηθεί.
Το άσθμα δεν μπορεί να θεραπευθεί, μπορεί όμως κάλλιστα να αντιμετωπιστεί- ελεγχθεί φαρμακευτικά.
Ευτυχώς τα άτομα τα οποία παρουσιάζουν άσθμα μετά από άσκηση δεν έχουν ανάγκη μακροχρόνιας χρήσης φαρμακευτικής αγωγής αλλά αρκεί η χρήση του φαρμάκου αμέσως πριν την άσκηση. Με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή οι πάσχοντες από άσθμα μετά από άσκηση όχι μόνο δεν πρέπει να διακόψουν την άθληση αλλά αντίθετα μπορούν να απολαύσουν όλων των ευεργετημάτων που τους δίνει αυτή (η άθληση).
Η συμπτωματολογία αρχίζει συνήθως 20 λεπτά μετά την έναρξη της άσκησης και φτάνει στην αιχμή της 5-10 λεπτά μετά το τέλος της οπότε και σταδιακά εξασθενεί.
Συνήθως τα συμπτώματα εξαφανίζονται μία ώρα μετά το τέλος της άσκησης και περιλαμβάνουν ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω, μόνα ή σε συνδυασμό:
• Βήχας συνήθως ξηρός
• Συριγμός (σφύριγμα στο στήθος)
• Σφίξιμο στο στήθος
• Πόνο στο θώρακα
• Δύσπνοια.
• Μεγάλη κόπωση

Θεραπευτική αντιμετώπιση
Ο καλύτερος τρόπος να βελτιώσει κανείς την κατάστασή του είναι να γνωρίζει πολύ καλά όλα τα σχετικά με τη νόσο του , να συνεργάζεται άριστα με το γιατρό του και να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του. Να έχει κατανοήσει τη θεραπευτική του αγωγή και κυρίως τους λόγους για τους οποίους πρέπει να την ακολουθεί καθώς και το χρονικό διάστημα που πρέπει να τη λαμβάνει. Να γνωρίζει τη δράση των φαρμάκων και να αναφέρει αμέσως οποιεσδήποτε αλλαγές , ανεπιθύμητες ενέργειες ή/και τυχόν επιδείνωση της συμπτωματολογίας.
Ακολουθώντας πιστά τα παραπάνω θα επιτευχθούν οι στόχοι της θεραπείας που δεν είναι άλλοι από:
Πρόληψη παροξυσμών.
Μείωση της έντασής τους.
Διατήρηση στο φυσιολογικό των λειτουργικών δοκιμασιών του πνεύμονα.
Επαναφορά της δραστηριότητας στο φυσιολογικό.

Βασίλης Τσούτσος, MD, MSc Δημόσιας υγείας

Ειδικός Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος