Η τακτική σωματική δραστηριότητα και η άσκηση βελτιώνουν την ποιότητα ζωής.
Η καλή φυσική κατάσταση συνδέεται με τη διατήρηση της υγείας της καρδιάς, την απώλεια βάρους και τη μείωση του κινδύνου ασθενειών όπως ο διαβήτης.
Η άσκηση όμως συμβάλλει και στη διατήρηση της υγείας των πνευμόνων.
Τι είναι η άσκηση και πόσο πρέπει να ασκούμαστε;
Κάθε είδους σωματική δραστηριότητα θεωρείται άσκηση. Μπορεί να είναι κάποια προγραμματισμένη αθλητική δραστηριότητα όπως το τρέξιμο, η κολύμβηση, το τένις, ένα πρόγραμμα γυμναστικής ή ένα χόμπι όπως η ποδηλασία ή το περπάτημα. Για να παραμείνει κάποιος υγιής θα πρέπει να ασκείται σε ήπιο ρυθμό για 30 λεπτά την ημέρα επί 5 ημέρες την εβδομάδα. Για ένα υγιές άτομο, η ήπια άσκηση μπορεί να είναι το περπάτημα με ρυθμό 4-6 χλμ./ώρα.
Ένα άτομο με αναπνευστικό πρόβλημα θα πρέπει να περπατάει τόσο γρήγορα ώστε να του προκληθεί ελαφρά δύσπνοια.
Τι συμβαίνει στους πνεύμονές μου όταν ασκούμαι;
Στην άσκηση ενεργοποιούνται τα σημαντικότερα όργανα του σώματος. Η καρδιά και οι πνεύμονες. Οι πνεύμονες δίνουν οξυγόνο στο σώμα δίνοντας έτσι ενέργεια και απομακρύνουν το διοξείδιο του άνθρακα. Η καρδιά διοχετεύει το οξυγόνο στους μύες που κάνουν την άσκηση. Κατά την άσκηση οι μύες λειτουργούν πιο έντονα, το σώμα χρησιμοποιεί περισσότερο οξυγόνο και παράγει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα. Για να ανταπεξέλθει σε αυτή την επιπλέον ζήτηση η αναπνοή πρέπει να αυξηθεί από 15 αναπνοές/λεπτό που είναι στην ηρεμία(12 λίτρα αέρα) σε 40-60/λεπτό (100 λίτρα αέρα) κατά την άσκηση.
Ποια είναι τα οφέλη από την άσκηση;
Το λαχάνιασμα κατά τη διάρκεια της άσκησης είναι φυσιολογικό. Ωστόσο η τακτική άσκηση αυξάνει τη δύναμη και βελτιώνει τη λειτουργία των μυών κάνοντάς τους έτσι πιο αποδοτικούς. Η άσκηση βελτιώνει εκτός από την φυσική κατάσταση και την ψυχική σας ευεξία. Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης άλλων παθήσεων όπως Α.Ε.Ε., καρδιοπάθεια, κατάθλιψη. Η τακτική άσκηση επίσης αποτελεί μια από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις για την πρόληψη της εκδήλωσης του Διαβήτη τ. 2.
Πως μπορώ να βοηθήσω τους πνεύμονές μου να ανταπεξέλθουν στην άσκηση;
Το σημαντικότερο πράγμα είναι να τους φροντίζουμε και να τους διατηρούμε υγιείς. Το κάπνισμα επηρεάζει την ικανότητα σωματικής δραστηριότητας. Με τη διακοπή του καπνίσματος, είμαστε σε θέση να ασκηθούμε για περισσότερη ώρα μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες από το τελευταίο τσιγάρο.
Μπορεί η άσκηση να δημιουργήσει προβλήματα στους πνεύμονες;
Σε άτομα που εφαρμόζουν προγράμματα εξαιρετικά έντονης άσκησης ή που γυμνάζονται τακτικά σε συγκεκριμένους χώρους, υπάρχει το ενδεχόμενο εμφάνισης άσθματος ή πάθησης γνωστής ως βρογχική υπεραντιδραστικότητα κατά την οποία προκαλείται απόφραξη των αεραγωγών μετά από την άσκηση.
Αν διαπιστώσω κάποιο πρόβλημα, τι πρέπει να κάνω;
Βασική προϋπόθεση είναι να γνωρίζετε τα συμπτώματα που συνδέονται με προβλήματα των πνευμόνων όπως είναι ο βήχας, η δύσπνοια ή η κόπωση και αφού τα διαπιστώσετε, να επισκεφθείτε τον γιατρό σας. Αυτός πιθανόν να σας ζητήσει να υποβληθείτε σε σπιρομέτρηση, μία εξέταση ελέγχου της αναπνοής σας που βοηθάει στην διάγνωση προβλημάτων στους πνεύμονες.
Άσκηση σε ασθενείς με Χ.Α.Π.
Τα άτομα με Χ.Α.Π. μπορούν να βοηθηθούν στη βελτίωση των συμπτωμάτων τους με τακτική άσκηση. Η σκέψη ότι θα νιώσετε γρήγορα δύσπνοια μπορεί να σας αποθαρρύνει και να μην έχετε ιδιαίτερη διάθεση να ασκηθείτε. Θα πρέπει πριν ξεκινήσετε να ζητήσετε καθοδήγηση από τον θεράποντα γιατρό σας ώστε το πρόγραμμα που θα ακολουθήσετε να συνδυάζεται με την ικανότητά σας και να είστε ασφαλής. Όλα τα προγράμματα άσκησης θα πρέπει να εξελίσσονται σταδιακά ώστε να προλαβαίνει να προσαρμοστεί το σώμα.
Να ξέρετε ότι όσα περισσότερα κάνετε τόσα περισσότερα θα μπορείτε να κάνετε.
Να θυμάστε:
Η άσκηση μπορεί να αποφέρει πολλά οφέλη και να είναι απολαυστική ακόμα και σε άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας.
Ακόμα κι αν κάτι φαίνεται δύσκολο στην αρχή, αν πάρετε τα πράγματα ένα-ένα με τον δικό σας ρυθμό, σύντομα θα παρατηρήσετε ότι τα συμπτώματα βελτιώνονται.
Βασίλης Τσούτσος, MD, MSc Δημόσιας υγείας
Ειδικός Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος
