Τι είναι η Αιμόπτυση

Αιμόπτυση είναι η αποβολή αίματος με τον βήχα, που έχει προέλευση την αναπνευστική οδό, κάτω από το επίπεδο του λάρυγγα. Η αιμόπτυση πρέπει να διαφοροδιαγνωσθεί από την αιματέμεση που είναι η αποβολή αίματος με έμετο και έχει προέλευση την γαστρεντερική οδό και από την ψευδο-αιμόπτυση κατά την οποία το αντανακλαστικό του βήχα διεγείρεται από αίμα που δεν προέρχεται από την αναπνευστική οδό. Μπορεί να προέρχεται από στοματική κοιλότητα ή τον ρινοφάρυγγα.

Ανάλογα με τη σοβαρότητα της αιμόπτυσης διακρίνουμε:

Α. Μαζική αιμόπτυση με ποσότητα αποβαλλόμενου αίματος 100-600ml/24ωρο.

Η μαζική αιμόπτυση αποτελεί απειλητική για τη ζωή επείγουσα κατάσταση. Ο κίνδυνος της ασφυξίας είναι πολύ μεγαλύτερος από τον κίνδυνο της μεγάλης απώλειας αίματος.

Αιτιολογία.

Βρογχίτις.

Βρογχεκτασίες.

Πνευμονικό απόστημα.

Πνευμονία.

Φυματίωση.

Μυκήτωμα.

Υδατίς κύστη.

Αιμοσιδήρωση.

Σύνδρομο Goodpasture.

Κοκκιωμάτωση Wegener.

Αρτηριοφλεβώδης δυσμορφία.

Πνευμονική εμβολή.

Στένωση μιτροειδούς.

Πνευμονική ενδομητρίωση.

Καρκίνος πνεύμονος.

Παρά το γεγονός ότι η αιμόπτυση αποτελεί ένα <<σύμπτωμα-συναγερμό>>, σε μεγάλο αριθμό περιπτώσεων δεν έχει βρεθεί κάποιο αίτιο.

Η αιμόπτυση είναι σπάνια στα παιδιά. Οι λοιμώξεις αναπνευστικού και συγκεκριμένα η βρογχίτιδα αποτελεί το συχνότερο αίτιο.

Επιδημιολογία.

Η αιμόπτυση είναι συχνή. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων είναι ήπια, αυτοπεριοριζόμενη και σχετίζεται με παροδική λοίμωξη, πλην όμως πρέπει να διερευνηθεί το ενδεχόμενο ύπαρξης υποκείμενου σοβαρού νοσήματος. Η κυριότερη αιτία ,όπως είπαμε είναι η χρόνια βρογχίτις και ακολουθεί ο καρκίνος του πνεύμονα. Η αιμόπτυση επίσης αποτελεί χρήσιμο κλινικό σημείο της πνευμονικής εμβολής.

Παράγοντες κινδύνου

Φύλο: στους άνδρες πιο συχνή από ότι στις γυναίκες.

Ηλικία: μετά την ηλικία των 40 ετών αυξάνει ο κίνδυνος αιμόπτυσης κακοήθους αιτιολογίας.

Αιμόπτυση ή Αιματέμεση;

Αιμόπτυση:

Όχι ναυτία ή έμετος.

Συνυπάρχον νόσημα πνευμόνων.

Αφρώδη πτύελα.

Καθαρό κόκκινο χρώμα ή ροζ.

Αλκαλικό Ph.

Αιματέμεση:

Ναυτία και έμετος.

Συνυπάρχον νόσημα του γαστρεντερικού συστήματος ή του ήπατος.

Έμετος σπάνια αφρώδης.

Τυπική καφεοειδής εμφάνιση.

Αιματέμεση καφέ ή μαύρη.

Όξινο pH.

Μίξη με υπολείμματα τροφής.

Συνοδά συμπτώματα:

1. Αιφνίδια εμφάνιση βήχα, πυρετός με αιμόφυρτα βρώμικα πτύελα: Πνευμονία, βρογχίτις.
2. Χρόνιος παραγωγικός βήχας: χρονία βρογχίτις, βρογχεκτασίες.
3. Πυρετός, νυκτερινοί ιδρώτες, απώλεια σωματικού βάρους: Φυματίωση, άλλες λοιμώξεις, κακοήθειες.
4. Ανορεξία, απώλεια βάρους, αλλαγή χαρακτήρα βήχα: Βρογχογενές καρκίνωμα.
5. Δύσπνοια, κόπωση, ορθόπνοια, παροξυσμική νυκτερινή δύσπνοια, αφρώδη ροδόχροα πτύελα: Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια.
6. Αγχος, δύσπνοια, άλγος πλευριτικού τύπου: πνευμονική εμβολή.

Πάντα πρέπει να γίνεται ερώτηση για

καπνιστική συνήθεια

ιστορικό ταξιδιού

απώλεια σωματικού βάρους

επαγγελματικό ιστορικό

Σημεία που διερευνούνται:

Κορεσμός οξυγόνου.

Πυρετός.

Ταχυκαρδία.

Ταχύπνοια.

Απώλεια σωματικού βάρους.

Υποξία.

Καχεξία.

Κυάνωση.

Ωχρότητα.

Εκχυμώσεις.

Τηλεαγγειεκτασίες.

Λεμφαδενοπάθεια, κυρίως υπερκλείδια.

Ουλίτις.

Θρομβοεμβολική νόσος.

Εργαστηριακός έλεγχος.

Περιλαμβάνει:

Α/α θώρακος.

Γενική εξέταση αίματος.

Ελεγχο πηκτικότητας.

Γενική εξέταση ούρων.

Αέρια αρτηριακού αίματος.

Απλή εξέταση πτυέλων και καλλιέργεια.

HIV-test

Βρογχοσκόπηση.

Η βρογχοσκόπηση είναι απαραίτητη όπου η α/α θώρακος είναι ύποπτη για ύπαρξη μάζας, όπου υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για κακοήθεια ανεξάρτητα από τα ευρήματα της ακτινογραφίας.

Αντιμετώπιση.

Ανάλογα με την αιτία.

Μικρή αιμόπτυση.

Α) α/α φυσιολογική, ιστορικό συμβατό με βρογχίτιδα: χορήγηση αντιβιοτικών από του στόματος, σύσταση για διακοπή καπνίσματος , παρακολούθηση σε λίγες εβδομάδες.

Β) Διενέργεια αξονικής τομογραφίας και βρογχοσκόπησης όπου:

Η αιμόπτυση διαρκεί> 2 εβδομάδες.

Υπάρχουν επανειλημμένα επεισόδια αιμόπτυσης.

Η ποσότητα του αίματος είναι >30ml/ημερ.

Καπνιστής ηλικίας>40 χρόνων.

Υπόνοια βρογχεκτασιών.

Μέτρια αιμόπτυση.

30-50ml το προηγούμενο 24ωρο, χρειάζεται νοσηλείακαι παρακολούθηση λόγω του αυξημένου κινδύνου για μεγάλη αιμόπτυση.

Ημικαθιστή θέση.

Αντιβηχικά, κωδεινούχα σκευάσματα.

Αναμονή για βρογχοσκόπηση μέχρι να σταματήσει η αιμορραγία.

Μαζική αιμόπτυση.

Ανάνηψη σύμφωνα με την αρχή ABC.

Εντόπιση του σημείου αιμορραγίας.

Αντιμετώπιση.

Πρόγνωση.

Η αιμόπτυση μπορεί να είναι ήπια, αυτοπεριοριζόμενη ή μπορεί να υποδηλώνει σοβαρό υποκείμενο νόσημα.Η μαζική αιμόπτυση μπορεί να προκαλέσει απευθείας τον θάνατο και έχει κακή πρόγνωση, χειρότερη δε αν υποκρύπτεται κακοήθης νόσος.

Βασίλης Τσούτσος, MD, MSc Δημόσιας υγείας

Ειδικός Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος