Ο βήχας είναι το πέμπτο σε συχνότητα σύμπτωμα που οδηγεί τον
ασθενή στα εξωτερικά ιατρεία. Η αναζήτηση των αιτίων που τον προκαλεί είναι
αρκετά ευρεία.
Ανάμεσα στις πιο συχνές αιτίες βήχα είναι:
1. Ρινική
καταρροή
2. Βρογχικό
άσθμα.
3. Γαστρο-οισοφαγική
παλινδρόμηση.
Οι ανωτέρω αιτίες καλύπτουν το 75% των περιπτώσεων βήχα.
Για να τεθεί η διάγνωση του αιτίου του βήχα απαιτείται η
λήψη λεπτομερούς ιστορικού από τον ασθενή , η φυσική εξέταση αλλά και η
πραγματοποίηση ακτινογραφίας θώρακος. Αν μετά από τα παραπάνω δεν καταστεί
δυνατή η εύρεση του αιτίου του βήχα θα πρέπει να προχωρήσουμε στη διενέργεια
αξονικής τομογραφίας θώρακος για την ανεύρεση πιθανών βλαβών οι οποίες δεν
είναι εμφανείς στην απλή ακτινογραφία όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τις βρογχεκτασίες. Στα πλαίσια διερεύνησης ύπαρξης αποφρακτικής νόσου των πνευμόνων, θα
πρέπει να γίνει λειτουργικός έλεγχος της αναπνευστικής λειτουργίας (σπιρομέτρηση). Οι συχνότερες αιτίες αποφρακτικής νόσου των πνευμόνων είναι το
βρογχικό άσθμα και η απόφραξη των αεροφόρων οδών από πίεση εκ των έξω από
διογκωμένους λεμφαδένες ή ανευρύσματα.
Χρόνιος βήχας: ονομάζεται ο βήχας ο οποίος διαρκεί
περισσότερο από 3 εβδομάδες.
Το κάπνισμα αποτελεί την πιο συχνή αιτία χρόνιου βήχα. Το
χαρακτηριστικό του βήχα αυτού είναι ότι είναι πιο έντονος το πρωί. Συνήθως
είναι παραγωγικός , με απόχρεμψη και είναι στα πλαίσια χρόνιας βρογχίτιδας λόγω
της καπνιστικής συνήθειας.
‘Άλλες αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν βήχα είναι οι ρύποι
της ατμόσφαιρας όπως το διοξείδιο του θείου, το διοξείδιο του αζώτου και το
όζον. Ο βήχας μπορεί να εμφανιστεί από λίγα λεπτά εως και χρόνια μετά την
έκθεση.
Άλλο αίτιο που μπορεί να προκαλέσει βήχα είναι το άγχος.
Είναι ο βήχας που περιγράφεται ως ψυχογενούς αιτιολογίας.
Για να τεθεί η διάγνωση του βήχα ψυχογενούς αιτιολογίας θα πρέπει να αποκλειστεί οποιοδήποτε άλλο
αίτιο. Είναι πολύ συχνός σε εφήβους. Ο βήχας αυτός είναι συνήθως ξηρός, δεν
επηρεάζεται από φάρμακα που καταστέλλουν τον βήχα και δεν εμφανίζεται συνήθως
τις βραδινές ώρες.
Φάρμακα επίσης μπορεί να προκαλέσουν βήχα. Τέτοια είναι για
παράδειγμα μια κατηγορία αντι-υπερτασικών φαρμάκων ,οι αναστολείς του
μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης.
Άλλο αίτιο βήχα αποτελεί ο βρογχογενής καρκίνος του
πνεύμονα, συχνότερα ο πρωτοπαθής και πολύ σπανιότερα ο μεταστατικός.
Στους ασθενείς με καρκίνο αποτελεί το συχνότερο σύμπτωμα σε
ποσοστό70-90%.Μπορεί να αποτελεί το μοναδικό σύμπτωμα ακόμα και σε περιπτώσεις
που η ακτινογραφία θώρακος είναι φυσιολογική.
Άλλο αίτιο βήχα
αποτελούν τα διάμεσα νοσήματα των πνευμόνων. Στις περιπτώσεις αυτές ο βήχας γίνεται πιο έντονος μετά από βαθειά
εισπνοή.
Τέλος, σε ασθενείς μεγάλης ηλικίας ή σε άτομα με νοσήματα
του Κ.Ν.Σ. και διαταραχές στην κατάποση , παρατηρούνται συνεχείς εισροφήσεις.
Ο βήχας στην περίπτωση αυτή οφείλεται σε εισρόφηση στερεών ή
υγρών ή και κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Βασίλης Τσούτσος, MD, MSc Δημόσιας υγείας
Ειδικός Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος
