Την Τετάρτη 27 Σεπτεμβρίου 1822 ο Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν, ανακοίνωσε την αποκρυπτογράφηση της στήλης της Ροζέτας.
Ο Γάλλος λόγιος, φιλόλογος και Αιγυπτιολόγος, έκανε έτσι την σημαντικότερη αποκάλυψη των ημερών του.
Η Στήλη της Ροζέττας είναι μια πέτρινη πλάκα από
γρανοδιορίτη (και όχι από βασάλτη ή γρανίτη όπως συχνά αναφέρεται λανθασμένα),
που προέρχεται από τον ναό του Πτολεμαίου Ε’ του Επιφανούς.
Χρονολογείται στον 2ο αιώνα π.Χ. και φέρει μια εγχάρακτη
επιγραφή σε δύο γλώσσες (αιγυπτιακή και ελληνική) και τρία συστήματα γραφής
(ιερογλυφικά, δημώδη αιγυπτιακή, ελληνική) Το ελληνικό μέρος της στήλης
αρχίζει
ως εξής: « Βασιλεύοντος του νέου και παραλαβόντος την βασιλείαν παρά του
πατρός... ».
Το όνομά της προέρχεται από την πόλη Rachid (που
εκγαλλίστηκε σε Rosette) της Κάτω Αιγύπτου, στο βορειοδυτικό τμήμα του Δέλτα
του Νείλου. Βορειότερα της πόλης, γύρω από το οχυρό Φορ Ζυλιέν (Fort Jullien),
ο Γάλλος αξιωματικός Πιέρ Φρανσουά Ξαβιέ Μπουσάρ (Pierre-François-Xavier
Bouchard), που υπηρετούσε στο στράτευμα του Ναπολέοντα, ανακάλυψε τη στήλη
τελείως τυχαία το 1799.
Μελετώντας την όμως κατάλαβε την αξία της, καθώς έως
τότε κανείς δεν είχε καταφέρει να αποκρυπτογραφήσει τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά.
Η ανακάλυψη της τρίγλωσσης στήλης αποδείχθηκε θεμελιώδους σημασίας.
Ο σπουδαίος
Γάλλος μελετητής Ζαν-Φρανσουά Σαμπολιόν (1790-1832) (Jean-François
Champollion), από τους πιο διακεκριμένους γλωσσολόγους της εποχής, κατάφερε, με
βάση τα ονόματα των βασιλέων Πτολεμαίου και Αρσινόης που αναφέρονται στην
στήλη, να βρει το κλειδί για να αποκρυπτογραφήσει τα αιγυπτιακά ιερογλυφικά.
Αυτή η ανεκτίμητης αξίας ανακάλυψη ήταν καθοριστική για την εξέλιξη της
επιστήμης της Αιγυπτιολογίας. Το σύστημα που χρησιμοποίησε ο Σαμπολιόν για να
αποκρυπτογραφήσει το κείμενο της στήλης, η οποία φυλάσσεται σήμερα στο Βρετανικό
Μουσείο του Λονδίνου, αποτελεί σημαντικό οδηγό για όσους ενδιαφέρονται για τη
μελέτη των αρχαίων συστημάτων γραφής.
