Η απασχόληση σε διάφορες εργασίες μπορεί να
αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης νοσήματος των πνευμόνων και να προκαλέσει το
λεγόμενο <<επαγγελματικό>> νόσημα. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας
των υλικών με τα οποία μπορεί κάποιος να έρθει σε επαφή στο εργασιακό
περιβάλλον.
Τι είναι επαγγελματικό νόσημα πνευμόνων;
Είναι το νόσημα των πνευμόνων το οποίο έχει
συνδεθεί με το επάγγελμα κάποιου ατόμου. Είναι η νόσος η οποία έχει αιτιολογική
σχέση με κάποιο υλικό με το οποίο έρχεται σε επαφή κάποιος στην εργασία του.
Ο όρος επαγγελματικό νόσημα πνευμόνων (Ε.Ν.Π.)
καλύπτει μία ομάδα από διαφορετικές καταστάσεις. Κάθε κατάσταση είναι
διαφορετική και προσβάλλει τους πνεύμονες με διαφορετικό τρόπο. Μερικά
επαγγελματικά νοσήματα προσβάλλουν τους αεραγωγούς , αυτούς δηλ. που μεταφέρουν
τον αέρα από και προς τους πνεύμονες. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το λεγόμενο
επαγγελματικό άσθμα.
Άλλα νοσήματα προσβάλλουν τους λεπτούς αερόσακους
μέσω των οποίων το οξυγόνο μεταφέρεται στο αίμα από τον αναπνεόμενο αέρα. Άλλα
πάλι μπορεί να προσβάλλουν τη λεπτή επένδυση μεταξύ των πνευμόνων και του
θωρακικού κλωβού. Ο αμίαντος μπορεί να προκαλέσει ένα αριθμό διαφορετικών
νοσολογικών καταστάσεων σε αυτή την περίπτωση.
Ο παράγοντας ο οποίος συνδέει όλες τις παραπάνω
καταστάσεις μεταξύ τους είναι το εργασιακό περιβάλλον. Το είδος της θεραπείας
που θα απαιτηθεί εξαρτάται από τον τύπο του νοσήματος.
Επαγγελματικό άσθμα.
Το άσθμα είναι νόσος η οποία προσβάλλει τους
αεραγωγούς, τα όργανα δηλ. που μεταφέρουν τον αέρα από και προς τους πνεύμονες.
Ορισμένα επαγγέλματα τα οποία είναι σε
αυξημένο κίνδυνο για τους εργαζόμενους να παρουσιάσουν επαγγελματικό βρογχικό
άσθμα είναι:
Αρτοποιοί.
Ηλεκτρολόγοι.
Βαφείς.
Εργαζόμενοι σε εργοστάσια κατασκευής πλαστικών.
Άτομα που έρχονται σε επαφή με latex.
Τα άτομα με βρογχικό άσθμα έχουν ευαισθησία
στους αεραγωγούς οι οποίοι ευαισθητοποιούνται σε ορισμένες καταστάσεις.
Οι αεραγωγοί στενεύουν και παράγουν αυξημένη ποσότητα βλέννας. Αυτό δυσκολεύει
περισσότερο την αναπνοή. Εκατοντάδες ουσίες στο εργασιακό περιβάλλον έχουν
απομονωθεί ως ικανές να προκαλέσουν άσθμα. Αυτού του είδους το άσθμα ονομάζεται
επαγγελματικό.
Παρόλα αυτά οποιοδήποτε άτομο με άσθμα μπορεί να
αναφέρει επιδείνωση των συμπτωμάτων του από σκόνη ή αέρα γεμάτο με καπνό. Αν το
εργασιακό περιβάλλον είναι τέτοιο, τότε το άσθμα του ατόμου αυτού επιδεινώνεται
στην εργασία αλλά δεν προκαλείται απ’ αυτήν. Σε αυτή την περίπτωση δεν μιλάμε
για επαγγελματικό άσθμα. Επαγγελματικό άσθμα αναπτύσσεται μετά από μήνες ή
ακόμα και χρόνια από την επαφή με την υπεύθυνη ουσία. Τα άτομα παρατηρούν ότι
τα συμπτώματα υποχωρούν μετά την αποχώρηση από την εργασία.
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.)
Νοσολογική οντότητα που περιλαμβάνει την
χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα. Η Χ.Α.Π. οδηγεί σε καταστροφή των
αεραγωγών του πνεύμονα. Εργάτες ορυχείων αλλά και εργαζόμενοι οι οποίοι
αναγκάστηκαν για μεγάλα χρονικά διαστήματα να εργάζονται σε κλειστούς , μη καλά
αεριζόμενους χώρους (εργάτες ναυπηγείων) μπορεί να αναπτύξουν Χ.Α.Π. Επίσης
εργάτες σε περιβάλλον με κάδμιο, σκόνη και καπνό.
Επαγγελματική κυψελιδίτις.
Οι κυψελίδες είναι οι μικροί αεροχώροι των
πνευμόνων όπου το οξυγόνο περνάει στο αίμα. Μπορεί να δημιουργηθεί αλλεργική
αντίδραση η οποία προσβάλλει τις κυψελίδες αν εισπνεύσει κάποιος λεπτά
σωματίδια που βρίσκονται στον αέρα. Αν ξαφνικά εισπνεύσει κάποιος μεγάλες
ποσότητες αυτών των σωματιδίων μπορεί να προκληθεί σοβαρή νόσος.
Νοσήματα προκαλούμενα από αμίαντο.
Εισπνέοντας ίνες αμιάντου μπορεί να προκληθεί
βλάβη στους πνεύμονες. Άτομα τα οποία έχουν εκτεθεί σε αμίαντο στο
εργασιακό τους περιβάλλον είναι σε υψηλότερο κίνδυνο:
Ξυλουργοί.
Υδραυλικοί.
Ηλεκτρολόγοι.
Βαφείς.
Οικοδόμοι.
Αν εκτεθεί κάποιος σε μεγάλες ποσότητες αμιάντου
μπορεί να προκληθεί καρκίνος των πνευμόνων. Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι διαφορετική
νόσος από το μεσοθηλίωμα. Αυτό είναι ένα άλλο είδος κακοήθειας το οποίο επίσης
προκαλείται από τον αμίαντο αλλά προσβάλλει τον υπεζωκότα. Εκτός από το
μεσοθηλίωμα ο αμίαντος μπορεί να προκαλέσει επίσης μη καρκινογόνες καταστάσεις
στον υπεζωκότα.
Υπεζωκοτικές πλάκες είναι περιοχές με
ουλώδη ιστό οι οποίες δεν εξαλλάσσονται σε καρκίνο ούτε προκαλούν συμπτώματα.
Βασίλης Τσούτσος,
MD, MSc Δημόσιας υγείας
Ειδικός Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος
