Πρόκειται για φλεγμονή των πνευμόνων την οποία αρκετοί
άνθρωποι ονομάζουν, λανθασμένα, κοινό κρυολόγημα. Μπορεί να αποτελεί μια ήπια
νόσο η οποία ακολουθεί ένα κοινό κρυολόγημα ή μια πιο σοβαρή κατάσταση όπως μια
χρόνια εξέλιξη της καπνιστικής συνήθειας. Όταν οι αεραγωγοί οι οποίοι
μεταφέρουν αέρα στο βάθος των πνευμόνων , φλεγμαίνουν, το εσωτερικό επιθήλιο
διογκώνεται και γίνεται πιο χοντρό, προκαλώντας στένωση στους αεραγωγούς. Αυτή
η φλεγμονή επίσης προκαλεί αυξημένη έκκριση βλέννας η οποία επιδεινώνει ακόμα
περισσότερο τη στένωση των αεραγωγών. Ο βήχας αποτελεί την προσπάθεια του
οργανισμού να καθαρίσει τους βρόγχους διευκολύνοντας έτσι την αναπνοή.
Συμπτωματολογία
Τα κυριότερα συμπτώματα της βρογχίτιδας είναι ο συχνά
επαναλαμβανόμενος παραγωγικός βήχας , ήπιος πυρετός, κόπωση, σφύριγμα στο
στήθος κατά την εισπνοή αλλά και την εκπνοή, σφίξιμο ή και πόνος στο στήθος και
δύσπνοια.
Οξεία βρογχίτις: πόσο μπορεί να διαρκέσει;
Συνήθως εκδηλώνεται 3-4 μέρες μετά από γρίπη ή κοινό
κρυολόγημα. Μπορεί να ξεκινήσει με ξηρό βήχα ο οποίος μετά από μερικές μέρες
μπορεί να γίνει παραγωγικός. Πολλοί άνθρωποι συνέρχονται μετά από 2-3 εβδομάδες
παρόλα αυτά όμως μπορεί ο βήχας να επιμείνει για 1 μήνα ή ακόμη περισσότερο.
Επανειλημμένα
επεισόδια: χρόνια βρογχίτις.
Μπαίνει η υπόνοια της νόσου όταν υπάρχει παραγωγικός βήχας
για περισσότερες ημέρες για τουλάχιστον 3 μήνες το χρόνο για 2 συνεχόμενα
χρόνια. Η χρόνια βρογχίτιδα είναι σοβαρή κατάσταση δεδομένου ότι αποτελεί για
τους πνεύμονες παράγοντα ανάπτυξης μικροβίων η εξουδετέρωση των οποίων απαιτεί
φαρμακευτική αντιμετώπιση. Αποτελεί μία από τις δύο νοσολογικές οντότητες που
εντάσσονται στη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.), μια νόσο που έχει
ως κύριο χαρακτηριστικό τη δύσπνοια.
Ο πρωινός βήχας των καπνιστών αποτελεί σημάδι χρόνιας
βρογχίτιδας.
Βρογχίτις ή κάτι
άλλο;
Τα συμπτώματα της βρογχίτιδας συχνά μοιάζουν με αυτά άλλων
νοσημάτων όπως για παράδειγμα βρογχικό άσθμα, πνευμονία, αλλεργίες, κοινό
κρυολόγημα, γρίπη, ρινίτιδα αλλά και γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση και
καρκίνος πνεύμονος.
Πότε πρέπει να
συμβουλευτώ γιατρό;
1. Αν
υπάρχει δυσχέρεια στην αναπνοή ή/και σφύριγμα στο στήθος.
2. Αιμόπτυση/Αιμόφυρτα
πτύελα.
3. Πυρετός>38
4. Βήχας
που επιμένει για περισσότερο από 4 εβδομάδες.
Αίτια οξείας
βρογχίτιδας
Αυτός ο τύπος βρογχίτιδας εμφανίζεται συνήθως το χειμώνα και
στο 90% των περιπτώσεων είναι ιογενούς αιτιολογίας. Ερεθιστικές ουσίες όπως:
καπνός τσιγάρου, αιθαλομίχλη, χημικά καθαριστικών ουσιών, σκόνη στο περιβάλλον
μπορεί επίσης να προκαλέσουν οξεία βρογχίτιδα.
Αίτια χρόνιας
βρογχίτιδας.
Το κάπνισμα αποτελεί την κυριότερη αιτία χρόνιας
βρογχίτιδας. Η έκθεση στο επαγγελματικό περιβάλλον σε σκόνη και τοξικά αέρια
είναι πολύ σπανιότερη αιτία και τη συναντάμε συχνότερα σε ανθρακωρύχους. Η
ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να επιδεινώσει τη συμπτωματολογία των πασχόντων από
χρόνια βρογχίτιδα.
Κάπνισμα και
βρογχίτις.
Ένας καπνιστής ο οποίος θα προσβληθεί από οξεία βρογχίτιδα
θα χρειαστεί αρκετό χρόνο για να αναρρώσει πλήρως. Ακόμα και μια εισπνοή καπνού
τσιγάρου μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους κροσσούς του επιθηλίου των βρόγχων. Η
σταθερή καπνιστική συνήθεια συνεχίζει τη βλάβη και αυξάνει τις πιθανότητες
ανάπτυξης χρόνιας βρογχίτιδας.
Πως μπαίνει η
διάγνωση της οξείας βρογχίτιδας;
Συνήθως με ανασκόπηση( μέσω λήψης λεπτομερούς ιατρικού
ιστορικού) της συμπτωματολογίας η οποία αναπτύχθηκε με τον καιρό αλλά και με
την φυσική εξέταση του ασθενούς.
Πως διαγιγνώσκεται η
χρόνια βρογχίτιδα;
Μετά τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και φυσικής εξέτασης ο
γιατρός θα προχωρήσει και σε λειτουργικό έλεγχο πνευμόνων (σπιρομέτρηση). Με
την εξέταση αυτή θα διαπιστωθεί ο βαθμός λειτουργικότητας των πνευμόνων .
Πιθανόν να απαιτηθεί και ακτινογραφία θώρακος.
Θεραπεία
1.
Οξεία
βρογχίτις.
Η θεραπεία στοχεύει στην ανακούφιση της συμπτωματολογίας.
Λήψη άφθονων υγρών, ανάπαυση, αποφυγή καπνίσματος. Ήπιο αναλγητικό για τις
μυαλγίες μπορεί να χρειαστεί. Ένα βλεννολυτικό
σιρόπι θα κάνει πιο αποτελεσματικό τον βήχα και ένα εισπνεόμενο
βρογχοδιασταλτικό θα ανοίξει (διευρύνει) τους αεραγωγούς.
2.
Χρόνια
βρογχίτις.
Αν υπάρχει (που είναι το πιθανότερο) καπνιστική συνήθεια, θα
πρέπει να διακοπεί άμεσα για να σταματήσει η περαιτέρω επιδείνωση της
αναπνευστικής λειτουργίας. Αν δεν υπάρχει αντένδειξη από τον θεράποντα γιατρό,
θα πρέπει να γίνει αντιγριπικός εμβολιασμός και εμβολιασμός έναντι του
πνευμονιοκόκκου.
Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει και εισπνεόμενα
βρογχοδιασταλτικά ή/και κορτικοστεροειδή.
Χρόνια βρογχίτιδα και
Χ.Α.Π.
Η χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα αποτελούν τις
νοσολογικές οντότητες που περιλαμβάνονται στη Χ.Α.Π. Ο γιατρός θα πρέπει να
συνταγογραφήσει βρογχοδιασταλτικά τα οποία είναι φάρμακα που βοηθούν στη
διάνοιξη των στενωμένων αεραγωγών. Η
οξυγονοθεραπεία βοηθά ορισμένους ανθρώπους
να αναπνεύσουν καλύτερα και ένα πρόγραμμα πνευμονικής αποκατάστασης
μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής των ασθενών. Πάνω απ’όλα όμως η
διακοπή του καπνίσματος θα αναχαιτίσει την περαιτέρω καταστροφή του πνευμονικού
ιστού.
Πώς να αποφύγω την βρογχίτιδα;
Δεν υπάρχει καλύτερο μέτρο πρόληψης από το να μην καπνίζει
κάποιος και να απαγορεύει και στους γύρω του το κάπνισμα στο δικό του χώρο.
Άλλα μέτρα περιλαμβάνουν: αποφυγή συχνών κρυολογημάτων και
αποφυγή ουσιών που μπορεί να είναι ερεθιστικές για το αναπνευστικό όπως για
παράδειγμα σκόνη, καπνός, τρίχωμα ζώων.
Βασίλης Τσούτσος, MD, MSc Δημόσιας Υγείας
Ειδικός Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος
