Βασίλης Τσούτσος, MD, MSc Δημόσιας Υγείας
Ειδικός Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος
Είναι λοιμώδες μεταδοτικό νόσημα που προκαλείται από μικρόβιο που ονομάζεται
μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης.Προσβάλλει συνήθως τους πνεύμονες αλλά και άλλα όργανα του σώματος όπως οστά,νεφρούς,λάρυγγα,εγκέφαλο(μήνιγγες),λεμφαδένες κ.ά.
Πως μεταδίδεται;
Η φυματίωση μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο με εισπνοή σταγονιδίων που αποβάλλονται από πάσχοντα άτομα με τον βήχα,την έντονη ομιλία ,το φτάρνισμα και το γέλιο.
Μόνο άτομα που νοσούν από πνευμονική ή λαρυγγική φυματίωση μεταδίδουν τη νόσο.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα γενικά συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονη αδυναμία,
καταβολή,απώλεια βάρους , πυρετό ή δεκατική πυρετική κίνηση και νυκτερινούς ιδρώτες.
Σε εντόπιση της νόσου στους πνεύμονες τα επιπλέον συμπτώματα είναι βήχας που διαρκεί περισσότερο από 15 μέρες , πόνος στο θώρακα και αιμόπτυση.
Τι σημαίνει ότι έχω μολυνθεί;
Οι περισσότεροι άνθρωποι που εισπνέουν τα μυκοβακτηρίδια μολύνονται αλλά δεν νοσούν επειδή ο οργανισμός τους έχει την ικανότητα να αμυνθεί και να σταματήσει την ανάπτυξή τους.
Με αυτό τον τρόπο τα μυκοβακτηρίδια γίνονται ανενεργά αλλά παραμένουν στον οργανισμό και μπορεί να γίνουν ενεργά αργότερα και συνήθως κάτω από συνθήκες εξασθένησης του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τι σημαίνει ότι νοσώ;
Τα μυκοβακτηρίδια της φυματίωσης γίνονται ενεργά αν το αμυντικό σύστημα δεν μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξή τους. Ετσι αυτά πολλαπλασιάζονται μέσα στον οργανισμό και προκαλούν νόσο.
Περισσότερο ευαίσθητα είναι τα παιδιά,οι ηλικιωμένοι,άτομα με σακχαρώδη διαβήτη,χρόνια νεφρική ανεπάρκεια,καρκίνο,λευχαιμία,λεμφώματα,αλκοολικοί τοξικομανείς.
Πως μπορώ να ελέγξω αν έχω μολυνθεί;
Η δερμοαντίδραση mantoux είναι ο μόνος τρόπος να δούμε αν κάποιος έχει μολυνθεί από το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Πρόκειται για εξέταση που βασίζεται στην ενδοδερμική έγχυση μικρής ποσότητας φυματινικής πρωτείνης και το αποτέλεσμα ελέγχεται μετά 48-72 ώρες.
Η εξέταση γίνεται στα νοσοκομεία, κέντρα υγείας, ιατρεία Ι.Κ.Α. και στις υγειονομικές υπηρεσίες όλης της χώρας.
Τι είναι το BCG;
Είναι το εμβόλιο για τη φυματίωση. Γίνεται σε βρέφη και μικρά παιδιά σε χώρες όπου η φυματίωση είναι σχετικά συχνή , διότι προλαμβάνει τη γενικευμένη νόσο και την φυματιώδη μηνιγγίτιδα.
Στην Ελλάδα το BCG περιλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και γίνεται στην ηλικία των 6 ετών.
Το αντιφυματικό εμβόλιο δεν μας προφυλάσσει πλήρως από τη νόσο.
Τι συμβαίνει αν έχω εμβολιασθεί με BCG;
Αν έχετε εμβολιασθεί με το αντιφυματικό εμβόλιο μπορεί να έχετε θετική mantoux . Η θετική όμως δερμοαντίδραση μπορεί να οφείλεται και σε μόλυνση από το μυκοβακτηρίδιο όταν: η αντίδραση είναι μεγάλη,αν έχετε εμβολιασθεί πριν πολλά χρόνια ή αν έχετε έρθει σε επαφή με άτομο που πάσχει από μεταδοτική νόσο.
Θεραπεύεται η φυματίωση;
Η φυματίωση είναι νόσος η οποία θεραπεύεται πλήρως.
Τα μυκοβακτηρίδια σκοτώνονται πολύ αργά.
Χρειάζονται τουλάχιστον 6 μήνες για να σκοτωθούν όλα.
Επειδή είναι πολύ πιθανό να αισθανθείτε καλύτερα μόλις λίγες εβδομάδες από την έναρξη της θεραπείας , αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν πρέπει να συνεχίσετε κανονικά τη λήψη των φαρμάκων.
Αν διακοπεί η θεραπεία ο κίνδυνος ανάπτυξης ανθεκτικών στα φάρμακα μυκοβακτηριδίων είναι ορατός .
Πως μπορώ να μην μεταδίδω τη νόσο;
Η σωστή και τακτική λήψη των φαρμάκων σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού είναι το κυριότερο μέτρο αποφυγής μετάδοσης της νόσου.
Κάλυψη του στόματος με ένα μαντήλι όταν βήχουμε,φταρνιζόμαστε ή γελάμε δυνατά.
Δεν πηγαίνουμε στη δουλειά ή στο σχολείο και αποφεύγουμε τη στενή επαφή με τους άλλους.
Αερίζουμε πολύ συχνά το χώρο διαμονής μας.
Πότε μπορώ να επιστρέψω στις καθημερινές μου ασχολίες χωρίς κίνδυνο για τους άλλους ανθρώπους;
Δύο με τρεις εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας δεν μεταδίδετε τη νόσο. Εάν συμφωνεί και ο γιατρός σας μπορείτε να επιστρέψετε στις καθημερινές σας ασχολίες.
Βασίλης Τσούτσος, MD, MSc Δημόσιας Υγείας
Ειδικός Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος
